เรื่องที่ทำให้คิดถึง คนที่ทำให้คิดถึง
จากคอลัมน์ Intune book critic นิตยสาร Volume ปักษ์หลัง มกราคม 2551
เรื่อง รุ้งรวี ศิริธรรมไพบูลย์
.............
ชื่อของ 'ปราย พันแสง เป็นที่รู้จักอย่างกว้างขวางในวงการน้ำหมึกมานานกว่าทศวรรษ เธอมีผลงานหลากหลาย ไม่ว่าจะเป็นเรื่องสั้น บทความ พ็อกเก็ตบุ๊ก บทกวี งานแปล รวมไปถึงภาพยนตร์ และงานด้านศิลปวัฒนธรรมทั้งหลาย ถึงแม้จะหลากหลายแต่อารมณ์ในงานของเธอก็ก่อรูปให้เราเห็นถึงแนวทางและพื้นที่ของเธอในโลกวรรณกรรมได้อย่างชัดเจน
' คิดถึง...ระลึกถึง...นึกถึง' เป็นผลงานรวมเรื่องสั้นของเธอที่คัดสรรมาแล้ว 15 เรื่อง เคยได้รับการตีพิมพ์มาแล้วทั้งหมด ต่างกรรมต่างวาระกัน บางเรื่องย้อนไปถึงปี พ.ศ. 2534 เลยทีเดียว แต่เมื่ออ่านจบทั้งหมดทุกเรื่องรวมเป็นเนื้อเดียวกันได้อย่างง่ายดาย
ด้วยอารมณ์คิดถึงใครสักคน-จากใครคนหนึ่ง
เรื่องสั้นของ 'ปราย หรืองานเขียนของเธอ ไม่ได้เอาชนะใจคนอ่านด้วยความหลักแหลม หรือความเป็นเรื่องสั้นส่งเข้าประกวด ที่ต้องดีพร้อมด้วยภาษา แง่มุมที่นำเสนอ ความฉลาดล้ำ นุ่มลึกในพล็อต หรือความสร้างสรรค์ที่แปลกแหวกแนว แต่งานของ’ปรายนั้นกลับมีเสน่ห์ด้วยแนวทางของเธอเอง ที่ก่อรูปให้เธอและชื่อของเธอ - - 'ปราย พันแสง เป็นนักเขียนที่มีชื่อในวงกว้าง มีแฟน ๆ คอยติดตามผลงาน และมีผลงานออกมาอย่างต่อเนื่องหลากหลาย (แต่ในอารมณ์เดียวกัน)
อย่างแรกที่เห็นได้ชัดเจนคือความจัดเจนในการใช้ภาษาเขียนที่สวยงาม และอ่อนไหว ทุกตัวอักษร คำ วลี ประโยค ฯลฯ เต็มไปด้วยอารมณ์ที่เปราะบาง และสื่อผ่านความรู้สึกถึงผู้อ่านได้อย่างมหัศจรรย์ อย่างเช่นใน เรื่องสั้นชื่อ 'ลั่นทมสีแสด'
'อ้อมแขนที่อบอุ่นมักหลอกลวงให้เราหลง'
เพียงประโยค ๆ เดียวเธอสามารถรวบความรู้สึกทั้งหมดของเรื่องสั้นเรื่องนี้ที่กล่าวถึงความรักที่พยายาม จะตัดเยื่อแต่ยังเหลือใยของผู้หญิงคนหนึ่งได้เป็นอย่างดี
หรือในเรื่องสั้นที่ชื่อ 'ประกายตาในหางนกยูง'
'เราซอนตา เราดิ่งใจ มุ่งมาดปรารถนาด่ำลึกหาความหมายทั้งหมดทั้งมวลของจักรวาลจากกระดาษเหลืองลออแผ่นเล็กเบื้องหน้า และสิ่งที่เราต่างพยายามค้นควานหาในความหมายที่ลึกซึ้งกว่าจักรวาลคือความในใจของคนเบื้องหน้า'
นี่คือความสวย เศร้า และลึกซึ้งในอารมณ์ของตัวอักษรที่เธอเรียบเรียงขึ้น
นอกจากภาษาที่สวยและเต็มตื้นไปทุกเม็ดหน่วยของอารมณ์แล้ว วิธีการสรรค์สร้างเรื่องสั้นของเธอยังน่าสนใจยิ่ง เธอไม่ได้เขียนเรื่องราวเป็นพล็อตนิยายที่จะต้องมีพระเอก นางเอก หรือตัวเอก มีเรื่องราวที่ดำเนินไปอย่างโจ่งแจ้งชัดเจน เรื่องสั้นของเธอเหมือนชิ้นส่วนในแต่ละหน้าของไดอารี่ที่นำมาต่อกัน บางหน้าอาจไร้ชื่อตัวละคร มีเพียง 'ฉัน' และ 'เขา' หรือบางเรื่องราวก็อาจมีเพียงฉัน แต่ไร้ 'เขา' มีเพียงความรู้สึกของฉันต่อเขา ต่อดอกไม้ในสวน สายลม แสงแดด กลิ่นอายของสายฝน และกรุ่นกลิ่นของกาแฟ
เหมือนกับ’ปราย ได้หยิบยื่นไดอารี่ส่วนตัวให้เราได้พลิกอ่าน ชอนไชเข้าไปสู่ห้วงอดีต ความทรงจำระหว่างเธอกับใครบางคน ดอกไม้ดอกหนึ่ง และสรรพสิ่งรอบตัวที่เธอเก็บกักไว้ในบันทึกเล่มนี้ เพียงหนึ่งหน้ากระดาษหรือไม่กี่บรรทัดที่เขียนขึ้น
ไม่เพียงอารมณ์เศร้าหม่นศร้าและอ่อนไหวในเรื่องสั้นหลาย ๆ เรื่องที่เธอเขียนได้ดี แต่อารมณ์อบอุ่นและสดใสในแบบที่อ่านแล้วต้องอมยิ้ม เธอก็ทำได้ดีไม่แพ้กัน ไม่ว่าจะเป็นเรื่องสั้น 'จันทร์กะจ่างฟ้ายามบ่าย 'เพื่อนแปลกหน้าและผู้หญิงเห่าได้ 'เนตรดาว : เราเห็นกันในความรู้สึก' 'คืนหนึ่งเรารักกัน'
เธอเรียกกลับความรู้สึกแรกที่เราตกหลุมรักใครสักคนกลับมาได้อย่างสวยงาม
นอกจากนี้ยังมีเรื่องสั้นอยู่ 3-4 เรื่องที่น่าสนใจด้วยอารมณ์ที่แตกต่างจากเรื่องอื่น ๆ ด้วยการแฝงอารมณ์จิกกัดความเป็นหญิง-ชายในแบบเฟมินิสต์ น่ารัก ๆ ไม่ว่าจะเป็น 'ผู้หญิงมาจากดอกทานตะวัน' (คาดว่าจงใจล้อเลียนประโยคที่ว่า 'ผู้หญิงมาจากดาวศุกร์ จากหนังสือ Men Are From Mar Women Are Froman Venus ของ John Gray) หรือ ' เทพนิยายคืนวันพุธ' ที่ส่อสำเนียงอย่างชัดเจน
ใครเป็นแฟนหนังสือของเธอคงยังพอจำได้ว่า’ปรายเคยออกหนังสือเล่มหนึ่งชื่อ 'จระเข้ ผึ้ง ตั๊กแตน โจดี้ ฟอสเตอร์ ผู้ชาย ผู้หญิง' เมื่อนานมาแล้ว เรื่องสั้นที่กล่าวถึงคงเป็นร่องรอยความคิดที่ยังหลงเหลือจาก 'เทรนด์' การพูดถึงเรื่องชาย-หญิงในยุคนั้น แต่เมื่อพิจารณาเรื่องสั้นเกือบทั้งหมดของเธอให้ดีจะเห็นว่าทุกเรื่องล้วนยกให้ 'ผู้หญิง' เป็นตัวเอกที่มีความลึกซึ้ง อ่อนไหวในอารมณ์และความสัมพันธ์อย่างมากล้นและมากกว่าผู้ชาย ตัวอย่างเช่นในเรื่องสั้น 'ตำนานดาว'
จนบางครั้งกลายเป็นการ 'ครวญคร่ำ' มากกว่า 'ครวญใคร่'
ความประทับใจต่อหนังสือเล่มนี้คือความสามารถของ ปรายที่งัดแงะความรู้สึกที่ 'จริง' 'อ่อนไหว' และ 'ลึกซึ้ง' ของ 'ผู้หญิง' 'ที่อยู่ในความสัมพันธ์' 'รัก' 'กำลังจะรัก' 'กำลังจะเลิกรัก' 'เลิกรัก' หรือทุกอย่างล้วนผ่านพ้นไปแล้ว-ด้วยดี หรือเลวร้าย มาเรียบเรียงเป็นเรื่องราวให้เราอ่าน
และแน่นอนว่าเรื่องราวของเธอสะท้อนให้เราคิดถึงใครบางคนในอดีต
ในความทรงจำของเราเอง
